Na een korte blik op de geschiedenis van de visserij zal de focus gelegd worden op het visgebied voor Bergen op Zoom. Hoe is dit gebied ontstaan? Het ingrijpen van de natuur op het gebied, de steeds veranderende loop van de Schelde en de gevolgen voor de bewoners en hun steden krijgen aandacht.

Het uiteindelijke visgebied dat in de zestiende eeuw ontstaat, herbergt door zijn specifieke eigenschappen sindsdien de ansjovis die zo geliefd is dat er zelfs om gestreden wordt.
Er wordt verteld over de vissers en hun organisatie, de kosten en de baten van de ansjovisvisserij en de bijzondere manier van het vissen op ansjovis met behulp van weren. Hoe werkt een weer en is deze manier van vissen uniek? Wat is de toekomst van de weervisserij? Hierop zal worden ingegaan. (zie ook de documentaire ‘Van vletten en vleuken‘).

Familiebanden

“De Hazen en Van Dorten zitten met Touwen en Schotten aan elkaar” is een uitdrukking van Kees Touw, visueel artiest, telg uit een Bergs schippersgeslacht, en als geen ander op de hoogte van het wel en wee van de Bergse families van schippers en vissers.
Die families vormden een kleine en van oorsprong protestantse enclave in het westelijke stadsdeel van het katholieke Bergen op Zoom. Vaak trouwde men onder elkaar.

Bergenaren die visten als er iets te vangen viel en even zo gemakkelijk overschakelden op het transport van goederen als dat meer rendement opleverde. Bergenaren, die met fraaie schepen beurtvaartverbindingen in stand hielden, maar ook met soms vervallen matereriaal op het Scheldt met wisselend succes de kost verdienden met het vangen van ansjovis, of – in oorlogstijd – met de smokkel van allerhande waren.

Vissers en schippers die het voor de wind ging in het “neutrale” Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog. Beurtvaarders die met Bergs aardewerk op Amsterdam voeren, schippersdochters die met de uit dezelfde enclave afkomstige potmakers trouwden en potmakersdochters die scheep gingen met schippersknechten.

Het tweede deel van de module “Vissers en Schippers” zal een stukje van de geschiedenis van de genealogische kluwen van een aantal families van Bergse schippers en vissers ontrafelen.